Maelezo ya jumla
Jipu kwenye ubongo ni uvimbe uliojaa usaha unaotokea ndani au karibu na ubongo. Bakteria, , virusi, kuvu au vimelea vinaweza kusababishwa jipu kwenye ubongo. Jipu la ubongo linaweza kuwa hatari sana kwa afya na maisha ya mtu ikiwa halitatibiwa haraka.
Dalili za jipu kwenye ubongo
Dalili ni pamoja na:
- Maumivu makali ya kichwa yasiyoisha
- Homa na kutetemeka
- Kupoteza fahamu au kuchanganyikiwa
- Kupooza au kupungua nguvu upande mmoja wa mwili
- Kupoteza uwezo wa kuona, kusikia, kunusa au kuonja
- Kupata shida katika kuongea au kumeza
- Kukosa usawa au kupata shida katika kutembea
- Kukosa usingizi au kupata usingizi mwingi sana
- Kutapika au kuhisi kichefuchefu
Uchunguzi na vipimo vya jipu kwenye ubongo
Ikiwa una dalili yoyote ya jipu la ubongo, unapaswa kwenda hospitali mara moja. Tatizo hili linaweza kutambuliwa kwa vipimo vya damu, MRI, CT scan au lumbar puncture.
Uchaguzi wa matibabu
Matibabu yanategemea ukubwa, mahali na chanzo cha jipu. Matibabu yanaweza kujumuisha:
- Dawa za kuua vimelea vinavyosababisha jipu, kama vile antibiotics, antivirals, antifungals au antiparasitics
- Dawa za kupunguza uvimbe na shinikizo ndani ya kichwa, kama vile steroids au mannitol
- Upasuaji wa kuondoa jipu na usaha unaouzunguka, ikiwa ni lazima
- Ufuatiliaji wa karibu wa hali ya mgonjwa na vipimo vya mara kwa mara
Matatizo yanayoweza kutokea
Huu ni ugonjwa mbaya unaohitaji matibabu ya haraka na sahihi. Ikiwa utapuuza dalili za jipu la ubongo, unaweza kupata madhara makubwa, kama vile:
- Kifo
- Uharibifu wa ubongo unaosababisha ulemavu wa maisha
- Maambukizi mengine katika mfumo wa neva au mwili mzima
- Kifafa au mshtuko wa neva
- Mabadiliko ya tabia au utambuzi
Kuzuia jipu kwenye ubongo
Kuzuia ni bora kuliko kutibu. Unaweza kupunguza hatari ya kupata jipu la ubongo kwa:
- Kuepuka maambukizi yanayoweza kuenea hadi kwenye ubongo, kama vile maambukizi ya kwenye mianzi ya pua (sinusitis), maambukizi ya sikio (otitis media), jipu kwenye jino (dental abscess) au maambukizi na uvimbe wa utando unaofunika uti wa mgongo/ homa ya uti wa mgongo (meningitis)
- Kupata chanjo dhidi ya magonjwa yanayoweza kusababisha jipu kwenye ubongo, kama vile pepopunda (tetanus), pneumococcus au meningococcus
- Kutunza afya njema ya kinga ya mwili kwa lishe bora, mazoezi ya mara kwa mara na kulala vya kutosha
- Kuosha mikono yako mara nyingi na kutumia vitakasa mikono (sanitizer ya mikono ) ikiwa hakuna maji safi na sabuni
- Kuepuka kuwasiliana na watu wenye maambukizi au dalili za maambukizi
Jipu la ubongo ni ugonjwa unaoweza kutibika ikiwa utagunduliwa mapema na kupewa matibabu sahihi. Usipuuze dalili na uende hospitali mara moja ikiwa unahisi una tatizo hilo. Uwe mwangalifu na uchukue hatua za kinga ili kulinda afya yako na ubongo wako.
