Maelezo ya jumla
Ugonjwa wa COVID-19 ni ugonjwa unaosababishwa na virusi vya corona (SARS-CoV-2). Ugonjwa huu ulitokea kwa mara ya kwanza mwezi Desemba 2019 katika mji wa Wuhan, China, na tangu wakati huo umesambaa kote duniani. Katika makala hii, tutaelezea zaidi kuhusu dalili, kinga na matibabu ya ugonjwa wa COVID-19.
Dalili za Ugonjwa wa COVID-19
Dalili za ugonjwa wa COVID-19 zinatofautiana kutoka kwa mtu mmoja hadi mwingine. Kwa wengine, dalili zinaweza kuwa kali zaidi kuliko kwa wengine. Hata hivyo, dalili kuu ni pamoja na homa, kukohoa, na shida ya kupumua. Watu wengine wanaweza pia kupata maumivu ya kichwa, kuchoka, na maumivu ya mwili.
Jinsi Ugonjwa wa COVID-19 Inavyosambaa
COVID-19 inasambaa kwa njia ya matone ya maji (droplets) kutoka kwa mtu mmoja hadi mwingine. Unaweza kupata ugonjwa huu ikiwa unagusa uso wako baada ya kugusa kitu au uso wa mtu aliyeambukizwa virusi. Ni muhimu kunawa mikono mara kwa mara na kuepuka kugusa uso ili kujikinga na ugonjwa huu.
Jinsi ya Kujikinga na Ugonjwa wa COVID-19
Kuna hatua kadhaa unazoweza kuchukua ili kujikinga na ugonjwa wa COVID-19. Hatua hizi ni pamoja na:
- Kunawa mikono mara kwa mara kwa kutumia maji safi na sabuni kwa angalau sekunde 20.
- Kuvaa barakoa (mask) ili kuzuia maambukizi.
- Kuepuka mikusanyiko ya watu na kudumisha umbali kati ya mtu na mtu mnapokuwa kwenye mkusanyio (kiasi cha mita moja hadi mbili).
- Kufanya mazoezi ya kila siku na kula lishe bora ili kujenga kinga ya mwili.
- Pata chanjo ya kuzuia COVID 19
Matibabu ya COVID-19
Matibabu ya ugonjwa wa COVID-19 hutegemea dalili na hali ya mgonjwa. Kwa wale walio na dalili kali, wanaweza kuhitaji kuwa hospitalini kwa matibabu zaidi. Kwa wale walio na dalili za kawaida, wanaweza kujitenga wenyewe nyumbani na kupumzika vya kutosha.
Dawa za Matibabu ya COVID-19
Kuna dawa kadhaa zinazotumika katika matibabu ya COVID-19. Hata hivyo, matumizi ya dawa yoyote yanapaswa kuongozwa na mwongozo wa tiba wa Tanzania (Tanzania Standard Treatment Guidelines) na wataalamu wa afya.
Baadhi ya dawa zinazotumiwa katika matibabu ya COVID-19 ni pamoja na:
- Remdesivir: ni dawa inayotumiwa kutibu virusi na imethibitishwa kuwa na ufanisi katika kutibu COVID-19. Inapaswa kutumiwa tu kwa wagonjwa walio hospitalini na chini ya uangalizi wa daktari.
- Dexamethasone: ni dawa ya inayosaidia kupunguza mchakato wa kuvimba ambayo hutumiwa kutibu wagonjwa wa COVID-19 wenye dalili kali za mfumo wa upumuaji. Inapaswa kutumiwa chini ya usimamizi wa daktari.
- Hydroxychloroquine: ni dawa ambayo awali ilipendekezwa kwa matibabu ya COVID-19. Hata hivyo, utafiti umebaini kuwa dawa hii haina faida katika kutibu ugonjwa huu na inaweza kusababisha madhara zaidi.
Ni muhimu kumbuka kuwa hakuna tiba ya moja kwa moja ya COVID-19 hadi sasa, na matibabu yote yanapaswa kuongozwa na mwongozo wa tiba wa Tanzania na wataalamu wa afya.
Hitimisho
Ugonjwa wa COVID-19 ni ugonjwa hatari ambao unaweza kuwa na athari mbaya kwa afya yako. Ni muhimu kujikinga kwa kufuata hatua za kinga kama vile kuvaa barakoa, kuepuka mikusanyiko ya watu, na kuosha mikono yako mara kwa mara. Ikiwa unahisi dalili za COVID-19, ni muhimu kutafuta ushauri wa kitaalamu na matibabu yanapaswa kuongozwa na mwongozo wa tiba wa Tanzania. Kumbuka, kinga ni bora kuliko tiba.
